Na današnji dan » Diskusije
Na današnji dan - Februar
-
Danas je 01. februar, 32. dan u godini. Do kraja godine ima 333 dana. Na današnji dan:
1328 - Umro je francuski kralj Šarl IV Lepi, poslednji direktni potomak dinastije Kapet na prestolu Francuske, koji je ujedno bio i kralj Navare, kao Šarl I. Tokom vladavine od 1322. reformisao je administraciju u nastojanju da ojaca monarhiju, a 1327. je sklopio mir sa Engleskom.
1709 - Škotski mornar Aleksander Selkirk (Selkrejg), izbavljen je s pustog pacifickog ostrva na koje je 1704. prispeo posle brodoloma. Njegova životna prica inspirisala je Danijela Defoa da napiše roman ''Robinzon Kruso''.
1748 - Novi Sad dobio je status slobodnog kraljevskog grada ukazom austrijske carice Marije Terezije. Grad je tada nazvan Neoplanta. Srbi su ga nazivali Novi Sad, što je bukvalni prevod latinskog Neoplanta. Današnji Novi Sad izrastao je iz mostobrana koji je 1694. izgraden nasuprot petrovaradinskoj tvrdavi. Oko mostobrana postupno se formiralo naselje civilnog stanovništva, uglavnom naseljeno Srbima. Svoje naselje nazivali su Petrovaradinski šanac, dok su ga drugi, po Srbima, nazivali Racka varoš. Vec pocetkom 19. veka Novi Sad je bio najznacajnije gradsko središte Srba uopšte. Postupno tokom 19. v. on ce postati i veliki kulturni centar srpskog naroda. Svoj današnji znacaj grad ce postupno zadobiti posle oslobodenja i prisajedinjenja Vojvodine Srbiji 1918. Od 1929. on je bio i središte Dunavske Banovine.
1794 - Mitropolit Stevan Stratimirovic, osnovao je, o svom trošku, Malo klirikalno ucilište u Sremskim Karlovcima, pretecu današnje karlovacke Bogoslovije Svetog Arsenija. Njoj je prethodila Mala klirikalna škola, koja je radila u okviru Pokrovobogorodicne škole mitropolita Pavla Nenadovica, otvorene 1749. Škola je u pocetku imala dva razreda, docnije 1797. mitropolit je otvorio i ''Blagodejanije'', gde su siromašniji ucenici Bogoslovije i Gimnazije besplatno dobijali stan i hranu. Karlovacka bogoslovija uživala je veliki ugled i ostavila je veliki trag u srpskoj kulturi. Iz njenog okrilja izrastao je i najviši domet srpske duhovne muzike - Karlovacko pojanje, ciji su znameniti ucitelji bili prota Anastasije Popovic i sveštenik Ðura Popovic. Vrhunski dometi Karlovackog pojanja najbolje su sacuvani u crkvenoj muzici Kornelija Stankovica.
1840 - U americkom gradu Baltimor otvoren je prvi stomatološki fakultet u svetu.
1861 - Teksas se otcepio od SAD i prikljucio konfederaciji južnih americkih država.
1901 - Roden je americki filmski glumac Klerk Gejbl. Igrao je u više od 70 filmova: ''Istocni put'', ''Slobodna duša'', ''Dogodilo se jedne noci'' (Oskar), ''Pobuna na brodu Baunti'', ''Kinesko more'', ''Prohujalo sa vihorom'', ''San Francisko'', ''Mogambo'', ''Probni pilot'', ''Uciteljevo mezimce'', ''Neprilagodeni'', ''Ljudi u belom''.
1918 - U austrougarskoj floti u Boki Kotorskoj izbila je jedna od najvecih pobuna mornara u Prvom svetskom ratu. Topovski hitac s krstarice ''Sankt Georg'' oznacio je pocetak pobune više od 6.000 mornara sa oko 400 brodova u Jadranu. Pobunjenici su tražili neodložno zakljucenje mira, demobilizaciju, pravo naroda u Austro-Ugarskoj na samoopredeljenje, poboljšanje uslova rada na brodovima i amnestiju za ucesnike pobune. Ugušena je brutalno.
1931 - Roden je Boris Jeljcin, prvi predsednik Rusije posle raspada Sovjetskog Saveza - od 1991. do kraja decembra 1999. Roden je u selu Butka, u Talickom rejonu Sverdlovske oblasti. Uralski politehnicki fakultet sa zvanjem inženjera gradevine završio je 1955. Od 1976. do 1985. godine bio je prvi sekretar Sverdlovskog oblasnost komiteta KP. Od 1978. do 1989. je deputat Vrhovnog Sovjeta, a od 1984. do 1985. i od 1986. do 1988. clan je Prezidijuma Vrhovnog Sovjeta. Clan CK bio je od 1981. do 1990. Autor je knjiga ''Ispovest na zadatu temu'', ''Zapisi predsednika'' i ''Predsednicki maraton''.
1946 - Norveški diplomata Trigve Li izabran je za prvog generalnog sekretara Ujedinjenih nacija.
1946 - Madarska je proglašena republikom, s predsednikom Zoltanom Tildijem i premijerom Ferencom Nadom. U meduratnom periodu Madarska je bila kraljevina ali bez dinastije - što je jedinstven slucaj - otuda je grof Horti vršio funkciju regenta.
1950 - U Beogradu je osnovan Železnicki muzej, prvi takav u Jugoslaviji, za javnost je otvoren u aprilu 1953. Muzej je smešten u reprezentativnu zgradu izgradenu u meduratnom periodu za ministarstvo saobracaja Kraljevine Jugoslavije.
1979 - Iranski verski voda ajatolah Ruholah Homeini vratio se u zemlju iz Pariza posle 15 godine izgnanstva, mahom u Iraku. Time je nastupila nova faza islamske revolucije kojom je u Iranu uspostavljena islamska teokratija.
1982 - Proglašena je konfederacija Senegambija, nastala udruživanjem zapadnoafrickih država Senegal i Gambija. Ova zajednica prestala je da postoji 30. septembra 1989.
1995 - Poplave u Holandiji naterale su oko 250.000 ljudi da napusti domove, u najvecem egzodusu u istoriji te zemlje.
2003 - Pri povratku na Zemlju iz misije koja je trajala 16 dana, americki svemirski šatl ''Kolumbija'' zapalio se i raspao iznad Teksasa 15 minuta pre planiranog sletanja. Poginulo je svih sedam clanova posade, ukljucujuci dve žene i prvog Izraelca astronauta.
2007 - Umrla je Adelaida Tambo, borac protiv apartheida. ''Mama Tambo'', kako su je zvali, bila je medu vodecim clanovima Africkog nacionalnog kongresa (ANC). Bila je i borac za ženska prava,kao i predstavnik Africkog nacionalnog kongresa u prvoj demokratski izabranoj vladi Južnoafricke Republike.
-
Danas je 2. februar, 33. dan u godini. Do kraja godine ima 332 dana. Na današnji dan:
1556. - U jednoj od najvecih katastrofa u istoriji covecanstva, zemljotres je opustošio kineske provincije Šansi i Henan - usmrtivši više od 850.000 ljudi i zbrisavši s lica zemlje nekoliko stotina naselja.
1727 - U Beogradu osnovana prva srpska škola. Do pocetka 18. veka Beograd je nekoliko vekova živeo bez srpskih prosvetnih ustanova. Svoju prvu javnu školu Beograd je dobio 1613. godine. Bila je to isusovacka gimnazija koju je osnovao Bartol Kašic. Imala je 32 ucenika i bila je otvorena za sve, bez obzira na veru i naciju. Radila je do 1623. godine, a kasnije je njen rad obnovljen u 18. veku. Godine 1717. Beograd su zauzeli Austijanci i doveli misionare, što je izazvalo negodovanje pravoslavnog stanovništva, za koje je pokatolicenje znacilo isto što i denacionalizacija. Tadašnji mitropolit beogradski Mojsije Petrovic stoga se 1721. godine obratio ruskom caru Petru Velikom da mu iz Rusije pošalje ucitelje. Ubrzo je iz Rusije stigao ucitelj Maksim Suvorov donoseci sa sobom sedamdeset gramatika, deset recnika i cetiri stotine bukvara. Predavanja su pocela 1727. godine. Suvorov je okupio oko 50 ucenika, koje je ucio ''desjatosloviji'', bukvaru i racunici. Nažalost prva beogradska škola nije bila dugog veka. Vec 8. septembra iste godine, Suvorov je morao da je raspusti, jer su mu se daci razišli zbog jesenje berbe. Novi pocetak prosvetne delatnosti Beograd je doživeo tek posle oslobodenja od Turaka, kada je pored 2 male osnovana i Velika škola.
1829. - Roden je nemacki prirodnjak i zoolog Alfred Edmund Brem, direktor zoološkog vrta u Hamburgu i akvarijuma u Berlinu. Iako arhitekta po obrazovanju, postao je prirodnjak i postupno je sakupio ogroman naucni materijal prilikom brojnih putovanja po Evropi, Africi i Aziji. Istraživao je i na teritoriji Srbije - na Fruškoj gori, kao i u Baranji, gde je proucavao do tada nepoznatu vrstu - orlove belorepane. Dela: ''Životinjsko carstvo'', ''Život životinja'', ''Život ptica'', ''Šumske životinje''.
1834. - Srpski knjaz Miloš Obrenovic je objavio hatišerif turskog sultana Mahmuda II, kojim su - kako je knjaz naglasio u besedi pred postrojenom gardom u Kragujevcu - precizirani odnosi Srbije i Osmanskog carstva. Posle Prvog hatišerifa Porta je pokušavala da ustupke Srbiji svede na minimum, ali je knjaz bio uporan, pa je sultan Drugim hatišerifom priznao nove granice, ukljucujuci sporne krajeve (dodatnih 6 nahija).
1848. - Meksiko i SAD su u gradu Gvadelupe Idalgo sklopili mir posle dvogodišnjeg rata. Poraženi Meksiko je morao, uz naknadu od 15 miliona dolara, da preda Teksas, Novi Meksiko, Arizonu i Kaliforniju, ukupno više od milion i po kvadratnih kilometara.
1882. - Roden je irski pisac Džejms Džojs, jedan od najvecih u 20. veku. Poceo je kao buntovnik protiv uskogrudosti irske provincije, ali je glavni grad Irske Dablin, njegovu istoriju, žitelje i topografiju ucinio središnjom temom svog dela. U najpoznatijem delu, romanu ''Uliks'', na 700 strana opisao je jedan dablinski dan svog junaka, prema jednom književnom kriticaru ''na vešt i katkad neprimetan nacin, lica i dogadaji paralelni su onima u Homerovoj ''Odiseji'', ciji se gotovo svaki detalj može naci u Uliksu''. Ostala dela: romani ''Portret umetnika u mladosti'', ''Fineganovo bdenje'', pesme ''Kamerna muzika'', pripovetke ''Dablinci'', drama ''Izgnanici''.
1904. - Roden je ruski pilot Valerij Pavlovic Ckalov, koji se proslavio nizom poduhvata, ukljucujuci preletanje Severnog pola. Ostvario je 1937. prvi let preko najsevernije tacke Zemlje bez spuštanja, preletevši avionom "An-25" za 64 casa i 25 minuta razdaljinu od 12.000 kilometara od Moskve do americkog grada Vankuver kod Portlanda, što je bio svetski rekord. Amerikanci su mu u Vankuveru, u cast tog senzacionalnog leta, podigli spomenik i posvetili muzej. Isprobavajuci novi tip lovackog aviona, poginuo je u decembru 1938.
1907. - Umro je ruski hemicar Dmitrij Ivanovic Mendeljejev, otac moderne hemije, koji se medu najistaknutije naucnike svih vremena uvrstio otkricem opšteg zakona o periodicnosti hemijskih svojstava, prema kojem su svojstva hemijskih elemenata periodicno zavisna od njihove atomske težine. Na osnovu tog zakona formulisao je Periodicni sistem elemenata koji mu je omogucio da predvidi svojstva niza kasnije otkrivenih elemenata. Periodicni sistem elemenata postao je osnova moderne nauke o strukturi materije. Njegova knjiga ''Osnovi hemije'' prevedena je na mnoge jezike, a u oko 500 radova obradivao je sva podrucja hemije, pitanja fizike, mineralogije, filozofije, pedagogije, cak i slikarstva. Proucavao je razvoj industrije u Rusiji, narocito uglja, nafte i metala, prvi je preporucio podzemnu gasifikaciju uglja i hemijsku preradu nafte (sadašnja petrohemija). Bio je clan Srpske kraljevske akademije.
1908. - Umro je srpski pisac Milovan Glišic, jedan od zacetnika realizma u srpskoj književnosti. Studirao je u Beogradu tehniku i filozofiju. Radio je kao novinar i urednik, bavio se i pozorišnom dramaturgijom. Napisao je tridesetak pripovedaka ali i dve komedije. Prevodio je s francuskog i ruskog, njegovi prevodi Tolstoja (''Rat i mir'') i danas su neprevazideni. Opisivao je život srpskog sela, nevolje sa seoskim zelenašima, nezadovoljstvo opštim društvenim prilikama. Dela: pripovetke ''Glava šecera'', ''Roga'', ''Redak zver'', ''Šilo za ognjilo'', ''Prva brazda'', pozorišni komad ''Dva cvancika'', komedija ''Podvala''.
1924 - Umro je srpski pisac Aleksa Šantic, autor antologijskih pesama ''Ostajte ovde'', ''Emina'', ''Vece na školju''. Pripadao je književnom krugu oko mostarskog lista ''Zora'', koji je pokrenuo s Jovanom Ducicem i Svetozarom Corovicem. U Mostaru je osnovao srpsko pevacko društvo ''Gusle''. U vreme Aneksione krize, 1908. godine, izbegao je u Italiju, bio je zatim poslanik u Bosanskom saboru. U Prvom svetskom ratu austrougarske vlasti hapsile su ga kao istaknutog srpskog nacionalistu. U pocetku stvaralaštva bio je pod uticajem srpskih pesnika Branka Radicevica, Jovana Jovanovica Zmaja i Vojislava Ilica, ali je potom izgradio vlastiti pesnicki izraz karakteristican po elegicnim motivima i rodoljubivim temama. Pisao je i dramske tekstove i prevodio je sa nemackog i ceškog. Ostala dela: drame ''Hasanaginica'', ''U magli'', prevod ''Lirskog intermeca'' Hajnriha Hajnea.
1943. - Poslednji ostaci nemackih trupa predali su se u Staljingradu, nakon što je dva dana ranije Fridrih fon Paulus, nemacki generalfeldmaršal, potpisao je kapitulaciju svojih jedinica. Bio je to konacni kraj Staljingradske bitke, presudne za ishod Drugog svetskog rata. U bici koja je trajala od juna 1942, ucestvovalo je više od dva miliona vojnika obeju strana sa oko 20.000 topova, 2.000 tenkova i 2.000 aviona. Na nemackoj strani borila se 81 divizija, u cijem su sastavu bili i saveznici Treceg Rajha - Italijani, Madari, Rumuni i Hrvati. Sredinom novembra 1942. sovjetska armija prešla je u ofanzivu i okružila nemacke snage, zarobivši 91.000 vojnika, uglavnom iz sastava Cetvrte i Šeste nemacke oklopne armije (Paulusova grupacija), ukljucujuci komandanta Paulusa, 24 generala i 2.500 oficira. U bici kod Staljingrada poginulo je oko 740.000 nemackih, italijanskih, madarskih, rumunskih i hrvatskih vojnika.
1969. - Umro je americki filmski glumac engleskog porekla Boris Karlof, koji je igrao u prvim horor filmovima i cetiri decenije bio neka vrsta zaštitnog znaka tog žanra. Filmovi: ''Zakon podzemlja'', ''Ludi genije'', ''Frankeštajn'', ''Lice sa ožiljkom'', ''Izgubljena patrola'', ''Mumija'', ''Maska Fu Mancua'', ''Stara mracna kuca'', ''Cudotvorac'', ''Crna macka'', ''Frankeštajnova nevesta'', ''Hodajuca smrt'', ''Frankeštajnov sin'', ''Teror'', ''Mete''.
1970. - Umro je engleski filozof, matematicar i pisac Bertrand Rasel, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1950. jedan od rodonacelnika analiticke filozofije. Ogledao se u raznovrsnim oblicima filozofskog istraživanja, matematike, publicistike, politickog i moralnog angažovanja. Posvetio se borbi za mir i u mnogim akcijama iskazao se kao protivnik intervencije SAD u Vijetnamu i nuklearnog naoružanja. Osnovao je medunarodnu porotu koja je dobila naziv ''Raselov sud''. Dela: ''Kriticko izlaganje Lajbnicove filozofije'', ''Istorija zapadne filozofije'', ''Logicki atomizam'', ''Analiza materije'', ''Skepticki eseji'', ''Naše saznanje spoljnog sveta'', ''Ljudsko znanje'', ''Principi socijalne rekonstrukcije'', ''Putevi ka slobodi'', ''Praksa i teorija boljševizma'', ''Sloboda i organizacija'', ''Osvajanje srece'', ''Ljudsko društvo u etici i politici'', ''Zašto nisam hrišcanin'', ''Principi matematike'' - s Alfredom Nortom Vajthedom.
1971. - Potpisana Ramsarska konvencija o vlažnim staništima od medunarodnog znacaja, u spomen na ovaj dogadaj 2. februar se obeležava kao Svetski dan mocvara
1986. - U kneževini Lihtenštajn žene su prvi put glasale na parlamentarnim izborima.
2004. Umro je britanski istoricar Alan Bulok, autor biografije nacistickog lidera Adolfa Hitlera: ''Hitler: studija tiranije''.
2005. Umro je Maks Šmeling, bokserska legenda i prvi Evropljanin šampion sveta. Bivši nemacki bokser je titulu svetskog prvaka osvojio 1930. pobedivši Džeka Šarkija. U istoriju boksa ušao je i njegov cuveni nokaut iz 1936, takode, legendarnog americkog boksera Džoa Luisa u 12. rundi meca.
-
Danas je 3. februar, 34. dan u godini. Do kraja godine ima 331 dana. Na današnji dan:
1014 - Umro je danski kralj Svend I koji je 1002, nakon pokolja Danaca u Engleskoj, napao i osvojio veliki deo engleske teritorije. Nasledio ga je sin Knut II Veliki koji je bio kralj Danske, Engleske i od 1028. Norveške.
1194 - Nemacki kralj Henrik VI oslobodio je uz veliku otkupninu engleskog kralja Ricarda I, kojeg je na povratku iz Krstaškog rata 1192. zarobio austrijski vojvoda Leopold.
1468 - Umro je Johan Gutenberg, pronalazac tipografije. Prethodno se bavio brušenjem dragog kamenja i proizvodnjom ogledala. Njegov izum oznacio je ogroman prelom u istoriji civilizacije - omogucio je masovno štampanje knjiga. Prvi je došao na ideju da izliva slova iz metala i od njih sastavlja redove, usavršio je štamparsku mašinu i osnovao štampariju u rodnom Majncu. Prva knjiga odštampana njegovom tehnologijom je Biblija - 1455. godine, do danas je sacuvano cetrdesetak primeraka, celih ili delimicno.
1536 - Španski istraživac Pedro de Mendosa osnovao je na ušcu reke La Plata u Atlantski okean grad Buenos Ajres. Taj grad 1776. postao glavni grad španskog Vicekraljevstva Rio de la Plata,a od 1880. Buenos Ajres je glavni grad Argentine.
1809 - Roden je nemacki kompozitor i dirigent Feliks Mendelson, osnivac Konzervatorijuma u Lajpcigu. Kao pijanista debitovao je u devetoj godini, u 15. je napisao prvu simfoniju, a u 16. majstorsko delo, scensku muziku za ''San letnje noci'', kad je zapoceo i dirigentsku karijeru. Sa uspehom se ogledao u svim muzickim oblastima, sem u operi. Dela: simfonije (Treca nazvana ''Škotska'', Cetvrta nazvana ''Italijanska''), uvertire (''Hebridi'' ili ''Fingalova pecina''), klavirske kompozicije (''Pesme bez reci''), oratorijumi (''Paulus'', ''Elijas''), ''Koncert za violinu i orkestar u e-molu'', solo pesme, kamerna muzika.
1867 - Princ Mucuhito postao je u 14. godini japanski car Meidi. Tokom njegove vladavine, do smrti 1912. Japan se postupno modernizuje, prihvataju se uzori Zapada i SAD. Period njegove vladavine temelj je modernog Japana, zemlje koja je u savremenom svetu primer tehnološke i naucne superiornosti.
1910 - Ruski pisac Lav Nikolajevic Tolstoj postao je clan Srpske kraljevske akademije.
1910 - Umro je srpski matematicar i pronalazac Ljubomir Kleric, profesor mehanike na Velikoj školi u Beogradu, clan Srpske kraljevske akademije, ministar prosvete i privrede. Izumeo je više naprava s primenom u rudarstvu. Bavio se uglavnom teorijskom mehanikom, napisao je više naucnih radova i univerzitetski udžbenik ''Teoriska mehanika''.
1915 - U Sarajevu je obešen srpski ucitelj Veljko Cubrilovic, jedan od atentatora 28. juna 1914. na austrougarskog prestolonaslednika nadvojvodu Franca Ferdinanda.
1924 - Umro je americki državnik Vudro Tomas Vilson, predsednik SAD od 1913. do 1921, prethodno univerzitetski profesor i rektor i guverner Nju Džersija, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1919. Dva puta je vojno intervenisao u Meksiku, okupirao je Haiti i Dominikansku republiku. Pristupio je Antanti i 1917. uveo SAD u Prvi svetski rat protiv Centralnih sila. Kao protivnik Oktobarske revolucije zalagao se za vojnu intervenciju protiv Sovjetskog Saveza. Posle okoncanja rata odigrao je znacajnu ulogu na mirovnoj konferenciji u Versaju, ciji je ishod umnogome zasnovan na njegovom planu od ''14 tacaka'' i ucestvovao je u stvaranju Društva naroda, ali je Senat odbio da ratifikuje Versajski mirovni ugovor, posle cega su SAD ostale van prve svetske organizacije, prethodnice Ujedinjenih nacija.
1958 - Potpisan je sporazum o ekonomskoj uniji Belgije, Holandije i Luksemburga, kojim je predvidena privredna integracija tri zemlje Beneluksa.
1966 - Na Mesec se spustila prva letilica lansirana sa Zemlje, sovjetski vasionski brod bez ljudske posade ''Luna IX''.
1969 - Palestinski nacionalni kongres izabrao je Jasera Arafata za šefa Palestinske oslobodilacke organizacije.
1973 - U Južnom Vijetnamu je na osnovu mirovnog sporazuma potpisanog u Parizu stupio na snagu prekid vatre. Sporazum je nalagao povlacenje trupa SAD, a sajgonskoj vladi i Frontu nacionalnog oslobodenja Južnog Vijetnama formiranje ''Nacionalnog komiteta nacionalnog izmirenja i sloge''. U konacnom obracunu, snage Fronta su, uz pomoc severnovijetnamske armije, u aprilu 1975. do nogu potukle trupe vlade u Sajgonu i americku vojsku. Vijetnam je 1976. ujedinjen i izbrisana je granica duž 17. paralele koja je tu zemlju delila ranije.
1998 - Americki vojni avion tipa ''EA-6B'' je - leteci prenisko i previše brzo, cime je grubo prekršio pravila važeca za trenažne letove - presekao kabl uspinjace u zimskom turistickom centru Kavaleze na severu Italije, usmrtivši svih 20 ljudi u gondoli koja se smrskala posle pada s visine od 200 metara. Americki vojni sud je u martu 1999. oslobodio krivice pilota, kapetana Ricarda Ešbija, što je u Italiji izazvalo talas ogorcenih reagovanja.
-
Danas je 4. februar, 35. dan u godini. Do kraja godine ima 330 dana. Na današnji dan:
211 - Umro je rimski car Lukije Septimije Sever Pertinaks, osnivac dinastije Severa. Ogranicio je vlast Senata, umesto kojeg je ''Carski savet'' poceo da izdaje zakone. Oslanjao se iskljucivo na armiju i zapoceo je niz takozvanih vojnickih careva, pošto je posle njegove smrti, vojska pocela samovoljno da postavlja, zbacuje i uklanja careve, sve do stupanja na presto Dioklecijana 285.
1746 - Roden je poljski nacionalni junak Tadeuš Anžej Bonaventura Košcuško, americki general i ucesnik Americkog rata za nezavisnost i adutant Džordža Vašingtona, kasnije prvog predsednika SAD. Po povratku u Poljsku podigao je ustanak protiv Rusa, ali je njegova vojska poražena u oktobru 1794. u bici kod Macjejovica, a on je ranjen i zarobljen. Pušten je na slobodu 1796. pod uslovom da se odrekne akcija protiv Rusije, posle cega je otišao u izbeglištvo i 1817. je umro u Švajcarskoj.
1783 - Velika Britanija je u Parizu potpisala sporazum o priznanju SAD, cime je okoncan osmogodišnji britansko-americki rat, poznat kao Americki rat za nezavisnost.
1789 - Za prvog predsednika SAD izabran je Džordž Vašington, koji je u ratu za nezavisnost od Velike Britanije od 1775. do 1783. komandovao vojskom kolonista. Bio je predsednik osam godina (dva mandata), ali se povukao razocaran 1797. i odbio je da se treci put kandiduje za šefa države.
1900 - Roden je francuski pisac Žak Anri Mari Prever, nazvan ''pesnik Pariza''. Poceo je pod uticajem nadrealista, ali je vremenom izgradio originalan izraz jednostavne i sažete forme. Njegovu poeziju karakteriše revolt, mladalacki cinizam, ismevanje autoriteta. Napisao je više poetskih scenarija, možda najlepših u francuskoj kinematografiji, za filmove režisera Marsela Karnea ''Obala u magli'', ''Hotel Sever'', ''Dan se rada'', ''Ljubavnici iz Verone'', ''Deca raja'', ''Vrata noci''. Dela: zbirke pesama ''Reci'', ''Veliki prolecni bal'', ''Kiša i lepo vreme''.
1901 - Umro je srpski pisac, novinar i advokat Svetozar Miletic, voda Srba u Vojvodini u borbi za nacionalna prava u Austro-Ugarskoj, borac za liberalne reforme i nepomirljivi protivnik klerikalizma. Bio je pokretac i vodeca licnost Ujedinjene omladine srpske, potom osnivac i voda Srpske narodne slobodoumne stranke. Gimnaziju je pohadao u Novom Sadu, Modri i Požunu (sadašnja Bratislava), a Pravni fakultet u Becu, gde je doktorirao 1854. Vec na studijama imao je znacajnu ulogu medu panslavistickom omladinom. Prvi put je za poslanika Srpskog crkvenog sabora izabran 1864. a za poslanika u Hrvatsko-slavonskom i Ugarskom saboru 1865. Kao istaknuti srpski nacionalista osuden je 1870. na godinu dana zatvora, a 1876. ponovo je uhapšen i posle godinu i po dana u istražnom zatvoru osuden na pet godina robije za veleizdaju. Mada se posvetio politickoj borbi, pisao je i pesme - najznacajnija je ''Spasova noc'', a najpoznatija ''Vec se srpska zastava svuda vije javno''. Literarni rad poceo je slobodarskim stihovima u casopisu ''Slavjanka'', ciji je bio urednik i izdavac. Bio je prvi urednik lista ''Zastava'', koji je okupljao brojne srpske pisce i nacionalne radnike tog doba.
1902 - Roden je americki pilot Carls Ogastas Lindberg, koji je prvi preleteo Atlantski okean. Avionom ''Duh Sent Luisa'' u maju 1927. preleteo je za 33 casa i 32 minuta 5.856 kilometara od Njujorka do Pariza, što je pravi podvig jer tada nije bilo ni radara ni sigurnih radio-veza. Posle otmice i ubistva njegovog sina Carlsa 1932, u SAD je donesen tzv. Lindbergov zakon, kojim je za otmicu predvidena smrtna kazna. Po dolasku na vlast u Nemackoj Adolfa Hitlera, javno je ispoljavao simpatije za nacizam i protivio se ulasku SAD u Drugi svetski rat protiv Sila osovine.
1938 - Adolf Hitler je preuzeo resor ministra rata nacisticke Nemacke, a za šefa diplomatije je imenovao Joahima fon Ribentropa.
1945 - Sovjetski lider Staljin, predsednik SAD Frenklin Ruzvelt i britanski premijer Vinston Cercil otpoceli su u dvorcu Livadija, u Jalti na Krimu, osmodnevne razgovore o uredenju sveta posle Drugog svetskog rata. Postignuta je saglasnost o formiranju Ujedinjenih nacija, razoružanju Nemacke i njenoj podeli na okupacione zone, iskorenjivanju nacizma i izvodenju ratnih zlocinaca pred sud. Sporazumeli su se i da nova jugoslovenska vlada bude sastavljena na osnovu sporazuma Josipa Broza Tita lidera Partizanskog pokreta otpora i predsednika izbeglicke kraljevske vlade u Londonu Ivana Šubašica.
1946 - Predsednik vlade Srbije u Drugom svetskom ratu, pod okupacijom, general Milan Nedic je, prema zvanicnoj verziji Komunisticke partije Jugoslavije, izvršio samoubistvo tokom istražnog postupka. U meduratnom periodu nalazio se na mestu nacelnika Generalštaba i ministra vojske i mornarice, a u vreme invazije Nemacke komandovao je Trecom grupom armija. Njegova uloga se razlicito tumaci u istoriografiji, od teze da je bio izdajnik u službi okupatora,do teze da je u pitanju tragicna figura - covek koji je svesno žrtvovao ugled preuzevši funkciju šefa vlade u okupiranoj zemlji kako bi, koliko je to moguce, ublažio tragediju srpskog naroda. Nesumnjivo je da su organi njegove vlade u najtežim uslovima zbrinuli one koji su umakli od hrvatskih ustaških zlocina u ''Nezavisnoj Državi Hrvatskoj'', kao i sa drugih okupiranih teritorija, ukupno više stotina hiljada ljudi (oko 500.000 odraslih i 86.000 dece). Ucestvovao je u oslobodilackim ratovima koje je vodila Srbija 1912.-1918. i iz njih je izašao kao veoma ugledan. Dela: ''Srpska vojska i solunska ofanziva'', ''Srpska vojska na albanskoj golgoti'', ''Kralj Aleksandar I ujedinitelj''.
1959 - U kompaniji ''Matel'' proizvedena prva Barbi lutka.
1989 - Ruski istoricar Roj Medvedev obelodanio je procenu da je pod Staljinovom vlašcu u Sovjetskom Savezu uhapšeno, ubijeno ili na drugi nacin izloženo represiji 40 miliona ljudi.
2003 - Oba veca jugoslovenskog parlamenta izglasali su Ustavnu povelju i Zakon o njenom sprovodenju, cime je prestala da postoji Savezna Republika Jugoslavija. Nova država dobila je ime Državna zajednica Srbija i Crna Gora.
2004 - Osnovan Fejsbuk, najpopularnija svetska socijalna mreža.
2005 - Italijanska novinarka Ðulijana Zgrena, dopisnica italijanskih dnevnih novina ''Il Manifesto'', oteta je u centru Bagdada. Oslobodena je 3. marta, ali je 4. marta, na putu do aerodroma, na auto u kojem se nalazila pucala americka patrola. Zgrena je ranjena, a italijanski agent tajne službe Nikola Kalipari je, štiteci je, poginuo.
2005 - Julija Timošenko, jedan od lidera ''narandžaste revolucije'' postala je prva žena predsednik vlade Ukrajine.
2006 - Umrla je Beti Fridan, koja je svojom knjigom ''Ženska mistika'' postavila temelje modernog feministickog pokreta. Osnovala je Nacionalnu organizaciju za žene. Umrla je na svoj rodendan, u 85. godini.
-
Danas je 5. februar, 36. dan u godini. Do kraja godine ima 329 dana. Na današnji dan:
1596 - Japanski šogun Hidejoši (Hideyoshi) zabranio je hrišćanstvo u Japanu i naredio da se pogubi 26 osoba koje su prešle u katoličku veru. To su bili prvi Japanci katolički "mučenici".
1679. - Umro je holandski pisac Jost fan den Fundel, najplodniji i najznačajniji književnik holandskog baroka. Pisao je tužbalice, patriotske, satirične i prigodne pesme, a dramama na biblijske, antičke i istorijske teme znatno je uticao na evropsku literaturu. Dela: drame ''Pasha'', ''Palamed'', ''Hizbreht van Amatel'', ''Levendalci'', ''Lucifer'', ''Jefta'', ''Adam u izgnanstvu''.
1782. - Španci su preoteli od Britanaca sredozemno ostrvo Minorka.
1814 - U Beču je objavljena "Mala prostonarodna slavenoserbska pesmarica" Vuka Karadžića, koja je označila početak upoznavanja Evrope sa srpskom narodnom poezijom.
1840 - Rođen je škotski pronalazač Džon Bojd Danlop, koji je 1887. izumeo pneumatsku gumu. Izum je komercijalizovao 1890. u prvo vreme proizvodeći gume za bicikle, kasnije za automobile, što je bio jedan od najvažnijih uslova za ubrzan razvoj automobilske industrije.
1840 - Rođen je britanski konstruktor oružja američkog porekla Hajrem Stivens Maksim, čiji je mitraljez konstruisan 1884. nazvan "Maksim".
1881. - Umro je škotski istoričar i filozof Tomas Karlajl, čija se dela, uz bogatstvo činjeničnog materijala, odlikuju živošću mašte i dramatičnošću izlaganja. Dela: ''Francuska revolucija'', O herojima'', ''Život Fridriha Velikog'', ''Sartor Resartus'', ''Čartizam'', ''Prošlost i sadašnjost'', ''Pisma i govori Olivera Kromvela'', ''Kritički eseji''.
1884 - Rođen je srpski pisac Veljko Petrović, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Najčešći motiv njegove književnosti je srpska Vojvodina sa njenim specifičnim ambijentom i ljudskim karakterima. Studije Prava je završio u Pešti. U Prvom balkanskom ratu bio je ratni dopisnik, a u Prvom svetskom ratu dobrovoljac u srpskoj vojsci, potom načelnik u Ministarstvu prosvete, predsednik Matice srpske u Novom Sadu i Srpske književne zadruge u Beogradu i upravnik beogradskog Narodnog muzeja. Prve zbirke stihova objavio je 1914. Bio je i plodan prozni pisac, a pisao je i studije o književnosti i slikarstvu. Dela: zbirke pesama "Rodoljubive pesme", "Na pragu", "Stihovi", zbirke pripovedaka "Bunja i drugi u Ravangradu", "Varljivo proleće", "Pomerene savesti", "Prepelica u ruci", "Dah života", "Moloh".
1885 - Belgijski kralj Leopold II proglasio je "Slobodnu državu Kongo", bila je to uvertira u pretvaranje te prirodnim bogatstvima prebogate teritorije u koloniju pod imenom - Belgijski Kongo.
1887 - U milanskoj Skali prvi put je izvedena Verdijeva opera "Otelo".
1893. - Umro je srpski glumac Toša Jovanović, član Narodnog kazališta u Zagrebu i Narodnog pozorišta u Beogradu, jedan od najvećih srpskih glumaca 19. veka. Kao prvi glumac iz Srbije gostovao je u Budimpešti.
1894. - Rođena Ksenija Atanasijević, filozof, etičar. Rođena je u Beogradu. Studirala je filozofiju i klasične jezike u Beogradu, Ženevi i na pariskoj Sorboni. Doktorirala kod Branislava Petronijevića sa tezom: ''Brunovo učenje o najmanjem''. Bila je aktivan član Beogradskog ženskog društva i poznati borac za ženska prava, aktivan publicista i cenjeni filozofski pisac. Dela: ''Latomisme d Epicure'', ''Filozofski fragmenti'' I-II, ''Hristova etika'', ''Etika praštanja''.
1917 - Usvajanjem novog ustava Meksiko je postao federalna republika sa 28 saveznih država. Proklamovan je princip da "zemlja i rudno bogatstvo pripadaju narodu", država je sekularizovana (razdvojena od crkve), priznato je pravo radnika da se organizuje u sindikate, pravo na štrajk, uvedeno je osmočasovno radno vreme.
1919. - Rođen je grčki državnik i ekonomista Andreas Papandreu, prvi socijalistički premijer Grčke. Bio je šef vlade od 1981. do 1989. i od 1993. do januara 1996, kad se povukao zbog bolesti. U politički život Grčke je ušao 1961. kao član Unije centra, stranke svojeg oca Jorgosa. U očevoj vladi bio je ministar, ali je dao ostavku zbog nesuglasica s desnim strujama u partiji, a 1965. je napustio zemlju. Po povratku, posle vojnog puča 1967. je zatvaran kao protivnik diktature, a 1968. je dobio dozvolu da ode u SAD. Vratio se 1974. i osnovao Svegrčki socijalistički pokret (PASOK), s kojim je dobio izbore 1977, a premijer je postao četiri godine potom kad je PASOK ponovo pobedio na izborima.
1941 - Nacistička Nemačka je, u Drugom svetskom ratu, u Berlinu, na tajnom sastanku šefa diplomatije Joakima fon Ribentropa sa specijalnim izaslanikom jugoslovenske vlade Danilom Gregorićem, izvršila jak pritisak na vladu Kraljevine Jugoslavije da pristupi Trojnom paktu, što je ona i učinila 25. marta 1941. u nadi da će izbeći rat.
1941. - Umro je australijski pisac Endru Barton ''Banjo'' Peterson, autor izvrsnih balada poput ''Čoveka sa snežne reke''. U romanu ''Brak'' na slikovit način opisao je život na ovčarskim farmama Australije.
1945. - Američke trupe pod komandom generala Daglasa Makartura ušle su u Drugom svetskom ratu u filipinski glavni grad Manilu.
1971. - U Belfastu je tokom nemira ubijen britanski vojnik, prvi od dolaska britanskih trupa u Severnu Irsku 1969.
1973. – Prvi put je izašao crtani strip “Hogar strašni”.
1983. - U Lionu je posle izručenja iz Bolivije uhapšen ratni zločinac Klaus Barbi, jedan od šefova Gestapoa u okupiranoj Francuskoj. ''Dželat iz Liona'', direktno odgovoran za ubistva i mučenja hiljada francuskih rodoljuba u Drugom svetskom ratu, u Boliviji se skrivao 32 godine.
1988. - Vrhovni sud ŠSR ukinuo je presudu kojom su u martu 1938. osuđeni i potom ubijeni Nikolaj Buharin, Aleksej Rikov i niz drugih visokih sovjetskih partijskih i državnih rukovodilaca. Svi osuđeni su rehabilitovani, jer je optužba bila izmišljena prema nalogu Josifa Staljina.
1990. - Sovjetski predsednik Mihail Gorbačov je na partijskom plenumu rekao da Komunistička partija mora da se odrekne monopola na vlast.
1993. - U Beogradu je osnovana ''Fondacija Borislav Pekić'' radi trajnog čuvanja i negovanja uspomene na velikog srpskog pisca, sređivanja i publikovanja njegove rukopisne zaostavštine, izdavanja sabranih dela, prevođenja na strane jezike. Ustanovljena je i ''Književna stipendija Borislav Pekić''.
1993. - Umro je američki režiser, scenarista i producent Džozef Leo Menkevic, dobitnik dva Oskara za režiju i dva za scenario. Filmovi: ''Sve o Evi'', ''Pisma trima ženama'', ''Julije Cezar'', ''Kleopatra'', ''Bosonoga kontesa'', ''Bekstvo'', ''Ljudi će pričati'', ''Tihi Amerikanac'', ''Pet prstiju'', ''Iznenada prošlog leta''.
1994. - Na sarajevskoj pijaci Markale poginulo je 68 ljudi, u eksploziji navodno samo jedne minobacačke granate, za šta su optuženi Srbi da bi - kako se pokazalo - bilo izdejstvovano povlačenje teškog naoružanja oko Sarajeva. Ubrzo je otkriveno da je u sedište Ujedinjenih nacija poslat tajni izveštaj prema kojem je tragediju bila inscenirana.
1996. - Muslimanska vlada u Sarajevu je na svoju ruku - mimo znanja Haškog trbunala - otela srpskog generala Djorđa Djukića, pukovnika Aleksu Krsmanovića i još šest ljudi, presrevši ih dok su išli na zakazani sastanak s predstavnicima međunarodnih vojnih snaga. Sud u Hagu je naknadno legalizovao otmicu navodnih ratnih zločinaca koji su prebačeni u holandsku prestonicu, gde je potom u zatvoru umro oboleli general Djukić a pukovnik Krsmanović je oslobođen optužbe.
1997 - Tri najveće švajcarske banke su - pod snažnim međunarodnim pritiskom posle šokantnih otkrića o njihovoj saradnji sa nemačkim nacistima, u Drugom svetskom ratu, skrivanjem dragocenosti otetih od Jevreja - osnovale humanitarni fond od 100 miliona švajcarskih franaka za žrtve holokausta.
2005. - Umro je togoanski predsednik Gnasingbe Ejadema, koji je na vlast došao vojnim pučem 1967. i odmah zabranio svaku političku aktivnost u zemlji. Od 1991, kada je vratio političke slobode, tri puta uzastopno pobeđivao je na predsednickim izborima.
2006. - Iran je povukao svog ambasadora iz Danske u znak protesta zbog objavljivanja stripa o proroku Muhamedu u listu Jilands Posten.
2007 - Američki astronaut Sunita Vilijams postigla je rekord u boravku žene u otvorenom prostoru u kosmosu, sve ukupno, u tri izlaska, u trajanju od 22 časa i 27 minuta. Međutim, američki astronauti nisu uspeli da potisnu apsolutnog rekordera, ruskog kosmonauta Anatolija Solovjova, koji je boravio u kosmosu 77, 5 časova.
2008 - Umro je Mahariši Maheš Jogi, duhovni vođa Pokreta transcendentalne meditacije, koji je osnovao 1957. Maharaši je stekao svetsku popularnost specifičnom tehnikom meditacije 60-ih godina 20 veka kada su se za njegovo učenje zainteresovali Bitlsi.
-
Danas je 6. februar, 37. dan u godini. Do kraja godine ima 328 dana. Na današnji dan:
1564 - Rođen je engleski pisac Kristofer Marlou. Njegova dela pisana u jambskom desetercu bitno su uticala na Vilijama Šekspira. Tragedije koje je pisao prikazuju žudnju za vlašću, odlikuju se zvučnom retorikom i na mahove poetskim žarom. Dela: "Tamerlan Veliki", "Dr Faustus", "Jevrejin sa Malte", "Edvard II".
1665 - Rođena je engleska kraljica Ana. Vladala je od 1702. do 1714. i bila je poslednji monarh iz dinastije Stjuart. Tokom njene vladavine ujedinjene su Engleska i Škotska 1707. Ali taj period bio je ispunjen i oštrim rivalitetem vigovaca i torijevaca, kao i pojačanim neizvesnošću u pogledu naslednika prestola.
1685 - Umro je engleski kralj Čarls II Stjuart, sin Čarlsa I pogubljenog u građanskom ratu 1649. Postao je monarh 1660. posle ukidanja republike uspostavljene 1653. pod Oliverom Kromvelom. Stupajući na presto Engleske i Irske, obavezao se na poštovanje prava Parlamenta i ličnih sloboda građana. Povremenim istupima njegove samovolje usprotivila se stranka Vigovaca (liberali) i parlament ga je 1679. primorao da potpiše akt "Habeas corpus" kojim su ozakonjene izvesne građanske slobode. Njegova vladavina u istoriji je označena kao period restauracije.
1802 - Rođen je engleski fizičar Čarls Vitstoun, pionir telegrafije. Pronašao je i metod za određivanje električnog otpora i istraživao elektricitet, svetlost i zvuk.
1804 - Umro je engleski hemičar i filozof Džozef Pristli, koji je otkrio kiseonik, amonijak, hloro-vodonik, azot-oksid, ugljendioksid i sumpornu kiselinu. Bio je vatreni pristalica Francuske revolucije i ogorčeni protivnik ateizma prosvetitelja - verovao je u besmrtnost duše. Dela: "Hartlijeva teorija o ljudskom duhu na principima asocijacije ideja", "Slobodni razgovori o materijalističkim učenjima", "Sokrat i Isus", "Istorija i sadašnje stanje elektriciteta".
1864. - Umro je srpski jezički i pravopisni reformator Vuk Stefanović Karadžić, jedna od najznamenitijih ličnosti srpske kulture, tvorac novog pravopisa i književnog jezika. Napravio je preokret u srpskoj literaturi - ona je od njegovog vremena dobila izrazito narodno i nacionalno obeležje. Na "Književnom dogovoru" srpskih i hrvatskih kulturnih radnika u Beču 1850. dopustio je da štokavski dijalekt srpskog narodnog jezika postane jedinstven književni jezik oba naroda, što je verovatno njegova životna greška, ali je u vreme uzleta ideje bratstva južnoslovenskih naroda bilo veoma teško predvideti posledice takve širokogrudosti. Osnovnu pismenost učio je u selu kod rođaka trgovca, potom u školi u Loznici i u manastiru Tronoša. U Prvom srpskom ustanku bio je pisar vojvode Ćurčije, zatim učitelj u Beogradu i carinik na Dunavu kod Kladova. Posle propasti Prvog srpskog ustanka 1813. i odlaska u Beč, počeo je da sakuplja narodne pesme i umotvorine i da radi na srpskom jeziku i pravopisu. Ubrzo je izdao prvu zbirku narodnih pesama i "Pismenicu" (gramatika), a 1818. "Riječnik". Pisao je i istorijska svedočanstva, bavio se etnografijom, organizovao istraživanja u svim jugoslovenskim zemljama i vodio ogromnu prepisku. Borio se protiv samovlašća kneza Miloša Obrenovića i jakog fronta protivnika reforme jezika. Uređivao je almanah "Danicu" i nastojao da Evropu upozna sa srpskim narodnim blagom i prošlošću. Gigantskim radom (njegovo delo je sabrano u 39 tomova), za koji bi timovima naučnika i kulturnih radnika bile potrebne decenije, stekao je mnoge pristalice, ali i protivnike. Prijatelje je našao u najistaknutijim umovima Evrope, učinio je da srpske narodne pesme, kultura i istorija ostanu poznate širom Evrope, a ugledni Univerzitet u Jeni proglasio ga je počasnim doktorom. Njegove reformatorske ideje odnele su odlučujuću prevagu 1847, kada su izašle "Pesme" Branka Radičevića, dokaz da se "Vukovim jezikom" mogu pisati i umetnička dela, a Đuro Daničić je delom "Rat za srpski jezik i pravopis" dokazao da su Vukove jezičke postavke opravdane. Cela epoha - razvijeni srpski romantizam - bila je pod njegovim uticajem. Njegovi posmrtni ostaci preneseni su 1897. iz Beča u otadžbinu i, uz Dositeja Obradovića, počivaju ispred Saborne crkve u Beogradu.
1876 - U Srbiji je osnovano Društvo Crvenog krsta, nepunih 13 godina posle prve Međunarodne konferencije Crvenog krsta u Ženevi. Akciju je pokrenuo mladi vojni lekar Vladan Đorđević, budući ugledni političar i književnik. Osnivački skup održan je u svečanoj sali beogradske opštine. Za prvog predsednika "Srpskog društva Crvenog krsta", kako je glasio zvanični naziv, izabran je mitropolit Mihajlo (Jovanović). Prvi zadatak novoosnovanog društva bio je zbrinjavanje izbeglica u vreme i nakon Hercegovačkog ustanka. Dva meseca nakon osnivanja Društvo je postalo član Međunarodnog Crvenog krsta. Zakonskim odredbama iz 1896. Društvo je postalo autonomno od države. Temelji Doma srpskog Crvenog krsta postavljeni su juna 1879. u Siminoj ulici na Dorćolu, gde se Društvo nalazi i danas.
1882. - Srbija i SAD su zaključile trgovinski sporazum i konzularnu konvenciju, čime su uspostavljeni diplomatski i državni odnosi dveju zemalja. Sporazum i Konvencija i sada su na snazi.
1897 - Grčko ostrvo Krit dobilo je autonomni status u okviru turskog carstva, što je bila posledica masovnog ustanka koji je izbio na Kritu. Grčka je ostrvo prisajedinila konačno tek nakon Balkanskih ratova 1913.
1899 - Senat SAD ratifikovao je Pariski mirovni ugovor kojim je okončan Američko-španski rat. Poražena Španija je primorana da Amerikancima prepusti Filipine, Kubu, Portoriko i Guam.
1911 - Rođen je američki državnik Ronald Vilson Regan, predsednik SAD od 1980. do 1988. Prethodno je bio filmski glumac i guverner Kalifornije od 1966.
1912 - Rođena je Eva Braun, intimna prijateljica Adolfa Hitlera. Zvanično je postala supruga nemačkog diktatora dan pre nego što su oboje izvršili samoubistvo u Hitlerovom berlinskom bunkeru krajem aprila 1945.
1928. - Žena pod imenom Anastasija Čajkovski stigla je u Njujork tvrdeći da je ona najmlađa ćerka ruskog cara Nikolaja Romanova (ubijenog zajedno sa porodicom 1918. godine). Dočekao ju je Gleb Botkin, sin porodičnog doktora kraljevske porodice, koji je potvrdio njen identitet iako se između 1918 i 1928. pojavljivalo više devojaka sa istom pričom. Tretirana je sa uvažavanjem tokom boravka u SAD i bila je viđena na svim značajnijim društvenim događajima i svečanostima. Ana Anderson (pseudonim koji je kasnije koristila) ubrzo je započela pravnu bitku kako bi joj se priznao identitet Anastasije Romanov. Ta borba na sudu trajala je do 1970. godine, kada je izgubila poslednju parnicu. Kasnije je DNK analizom utvrđeno da je njen pravi identitet Frančeska Šanskovska i da je sve bila jedna velika podvala (iako je istom analizom utvrđeno da u grobnici u kojoj je ležala carska porodica nedostaju tela jedne od ćerki i princa Alekseja). Ceo ovaj događaj inspirisao je sredinom 50-ih producente da naprave filmsku verziju u kojoj je Anastaziju glumila Ingrid Bergman, koja je za to dobila i Oskara.
1931 - Rođena je argentinska igračica, potom državnica Marija Estela Isabelita Martines, poznata kao Isabela Peron, predsednik Argentine od 1974. do 1976. Na položaju šefa države nasledila je preminulog supruga Huana Perona. Prethodno je 1973. postala potpredsednik Argentine, s vlasti je zbačena vojnim udarom, posle čega je na osnovu odluke vojne hunte bila u zatvoru od 1976. do 1981.
1937 - U izdanju Beogradske knjižare i izdavačke kuće Geca Kon, izašao je "Leksikon stranih reči i izraza" Milana Vujaklije, delo koje će vremenom doživeti mnoštvo izdanja, klasičan naslov srpske leksikografije.
1952. - Posle duge bolesti, umro je engleski kralj Džordž VI iz dinastije Vindzor, otac sadašnje engleske kraljice Elizabete II. Stupio je na presto u decembru 1936. posle abdikacije svoga brata Edvarda VII. Za vreme Drugog svetskog rata, Džordž je radio na dizanju morala u narodu, posećujući bombardovane oblasti i držeći govore u ratnim zonama.
1958 - U avionskoj nesreći na minhenskom aerodromu poginula su 23 putnika, uključujući osam igrača engleskog fudbalskog kluba "Mančester junajted" nazvanih "Bejzbijeve bebe", prema njihovom menadžeru Matu Bejzbiju. Nesreća se dogodila pri povratku iz Beograda gde je "Mančester junajted" igrao meč evropskog Kupa šampiona sa "Crvenom zvezdom".
1993 - Umro je američki teniser afričkog porekla Artur Eš, prvi crni igrač koji je trijumfom u Vimbldonu 1975. uspeo da pobedi na Gren slem turniru. Umro je od side pošto je zaražen virusom te bolesti transfuzijom krvi prilikom operacije srca.
1999. - U zamku Rambuje kod Pariza počeli su pregovori na kojima je jugoslovensku delegaciju predvodio potpredsednik vlade Srbije Ratko Marković, a šiptarsku - vođa terorističke oslobodilačke vojske Kosova Hašim Tači.
2007 - Umro je Frenki Lejn, američki muzičar, jedan od najpopularnijih 50-ih 20. veka. Prepoznatljivim baritonom i pesmama poput "That's My Desire", "Mule Train", "Jezebel", "I Believe" i "Rawhide", Lejn je bio jedan od "pretplaćenih" na top listama sve do pojave rokenrola. Tokom sedam decenija duge karijere, repertoarom koji je obuhvatao džez, bluz i kantri, prodao je više od 100 miliona ploča od kojih je više od 20 doseglo status zlatnih.
-
Danas je 7. februar, 38. dan u godini. Do kraja godine ima 327 dana. Na današnji dan:
1478 - Rođen je engleski pisac i državnik Tomas Mor, rodonačelnik utopijskog socijalizma, pisac socijalnih, istorijskih i teoloških spisa. Od 1529. do 1532. bio je lord-kancelar kralja Henrija VIII, ali je 1535. zbog odbacivanja crkvene reformacije i odbijanja da prizna kralja za poglavara novoustanovljene Anglikanske crkve - osuđen na smrt i pogubljen. U političko-filozofskom spisu ''Utopija'', objavljenom na latinskom 1516. prikazao je bedu Engleske, otimanje zemlje od seljaka od strane veleposednika kao i rani kapitalizam. Tome nasuprot, naslikao je zamišljeno ostrvo ''Utopiju'', oslobođeno privatne svojine, kao idealnu socijalnu državu sa savršenim društvenim i političkim sistemom. Termin - Utopija danas se koristi kao sinonim za nešto neostvarljivo.
1812 - Rođen je engleski pisac Čarls Džon Hafem Dikens, osnivač socijalnog romana, tipičan predstavnik realizma. Prikazivao je srednje i niže građanstvo i izneo je na videlo strahovitu nepravičnost viktorijanskog društva, čime je uzburkao javno mnjenje, a parlament nagnao da sprovede izvesne socijalne reforme. Tegobno lično iskustvo je stekao kada je zbog porodičnih dugova, kao dečak, bio prinuđen da radi u jednoj fabrici za proizvodnju paste za obuću. Napisao je dvadesetak dela, uglavnom romana. Dela: romani ''Dejvid Koperfild'', ''Oliver Tvist'', ''Pikvikov klub'', ''Mala Dorit'', ''Nikolas Niklbi'', ''Velika očekivanja'', ''Stara prodavnica retkosti'', ''Sumorna kuća'', ''Martin Čazlvit'', pripovetke ''Tri duha'', ''Cvrčak na ognjištu'', ''Bitka života''.
1864 - Umro je srpski jezički i pravopisni reformator Vuk Stefanović Karadžić, tvorac novog pravopisa i književnog jezika, daroviti samouk. Opismenio se u rodnom selu kod jednog rođaka trgovca, potom u školi u Loznici i zatim u manastiru Tronoša. Tokom Prvog srpskog ustanka bio je pisar kod ustaničkog vojvode Ćurčije, zatim učitelj u Beogradu i carinik na Dunavu kod Kladova. Posle propasti ustanka 1813. i odlaska u Beč počeo je da sakuplja narodne pesme i umotvorine i da radi na srpskom pravopisu i jeziku uopšte. Ubrzo je objavio prvu zbirku narodnih pesama i ''Pismenicu'' (gramatika), a 1818. ''Srpski rječnik''. Pisao je i istorijska svedočanstva (više sećanja), bavio se nekom vrstom etnografije, organizovao istraživanja širom srpskih zemalja i vodio je ogromnu prepisku. Njegovi odnosi sa knjazom Milošem Obrenovićem prošli su kroz razne faze ali je sa vrhom srpske crkve posebno Karlovačke mitropolije bio u veoma lošim odnosima. Mitropolit Stratimirović, čovek retke učenosti i kulture, smatrao je da je njegova jezička reforma primitivna i da odbacuje čitavu srpsku jezičku i književnu tradiciju, a njegov prevod Novog Zaveta ocenjen je tada kao skandalozan (pošto nije poznavao klasične jezike prevod je rađen sa nemačkog). Vremenom je stekao ugled među intelektualcima Evrope, čak i kod takvih umova kakvi su bili Gete ili Ranke, univerzitet u Jeni proglasio ga je počasnim doktorom. Njegove ideje odnele su odlučujuću prevagu 1847. kada su izašle ''Pesme'' Branka Radičevića, pisane ''Vukovim jezikom'', a Đura Daničić je tekstom ''Rat za srpski jezik i pravopis'' dokazivao opravdanost Vukove reforme. Cela epoha srpskog romantizma - bila je pod njegovim uticajem. Njegovi posmrtni ostaci preneti su 1897. iz Beča u Srbiju i nalaze se pored Dositeja Obradovića ispred Saborne crkve u Beogradu. Njegovo delo sabrano je, u modernim izdanjima, u čak 39 tomova.
1878 - Umro je papa Pije IX, čiji je pontifikat trajao 31 godinu i 236 dana, najduže u istoriji katoličke crkve. Za vreme njegovog pontifikata crkvena (papska) država izgubila je najveći deo svojih teritorija, a papa se povukao u Vatikan (1870). Proglasio je 1854. dogmu o bezgrešnom začeću Bogorodice, a 1870. o infabilitetu (nepogrešivosti) pape.
1894 - Umro je belgijski proizvođač duvačkih instrumenata Adolf Saks, koji je 1840. izumeo muzički instrument nazvan njemu u čast saksofon.
1964 - Popularna britanska pop grupa "Bitlsi" prvi put je gostovala u SAD.
1971 - Žene su u Švajcarskoj referendumom dobile pravo glasa.
1984 - Američki kosmonaut Brus Mekendls je napustio svemirski brod ''Čelendzer” i ''prošetao” svemirom kao prvi čovek koji se kretao bez fizičke veze s letilicom, pokretan motorom na leđima.
1990 - Plenum Centralnog komiteta Komunističke partije Sovjetskog Saveza odlučio je da iz ustava bude izbrisana odredba kojom joj je garantovana ''rukovodeća i usmeravajuća'' uloga u društvu, odrekavši se time političkog monopola posle više od 70 godina.
2005 - Engleskinja Elen Mekartur postavila je novi svetski rekord u solo jedrenju oko sveta, prešavši skoro 42.000 kilometara za 71 dan, 14 sati, 18 minuta i 33 sekunde.
-
Danas je 08. februar, 39. dan u godini. Do kraja godine ima 326 dana. Na današnji dan:
1587 - Pogubljena je škotska kraljica Meri Stjuart, koja je prethodno 19 godina provela u zatvoru, pod optužbom za kovanje zavere protiv engleske kraljice Elizabete I. Zbog nepopularne rimokatoličke politike koju je pokušala da nametne protestantskoj Škotskoj, 1568. morala je da pobegne u Englesku. Na suđenju održanom prema nalogu Elizabete I osuđena je na smrt.
1676. - Umro je ruski car Aleksej Mihajlovič Romanov, otac Petra Velikog. Na vlast je došao 1645. Ugušio je bunu seljaka i donskih kozaka pod Stenjkom Razinom. Podržao je ustanak ruskih kozaka u Ukrajini koji je protiv poljske vlasti predvodio zaporoški hetman Bogdan Hmeljnicki i potom je u ratu od 1654. do 1667. potukao poljsku vojsku i pripojio Ukrajinu do reke Dnjepar, uključujući grad Kijev, staru prestonicu Kijevske Rusije. Učvrstio je centralnu vlast, pripojio istočne delove Sibira i razvio trgovinu sa Kinom, Persijom i evropskim zemljama.
1725 - Umro je ruski car Petar I Aleksejevič Romanov, poznat kao Petar Veliki. Učinio je rusku državu svetskom silom prvog reda. Proglašen je carem kao dete 1682. a vlast je preuzeo 1689. uklonivši regenta, polusestru Sofiju. Zapadnu Evropu je proputovao 1697. i 1698. Sproveo je dalekosežne reforme, izvodeći Rusiju iz zaostalosti. Umesto stare vojske - strelaca, čiju je pobunu ugušio, uveo je modernu stajaću vojsku. Izgradio je snažnu flotu, osnovao Akademiju nauka, pokrenuo prve novine, reformisao kalendar, suzbijao štetne običaje nasleđene iz srednjeg veka i od Mongola, pomagao razvoj privrede otvarajući rudnike i manufakture. Reorganizovao je državnu upravu i uveo je adminstrativnu podelu Rusiju na gubernije. Bio je uspešan ratni zapovednik - dva puta je s uspehom ratovao protiv Osmanskog carstva, tukao je Švedsku, koja je tada važila za vojnu silu prvog reda. Mirom u Ništadu 1721. osigurao je izlaz Rusije na Baltičko more, gde je na obali Ingermanlanda, na ušću Neve 1703. podigao novu prestonicu Sankt Peterburg (Srbi su taj grad tradicionalno nazivali Petrograd). Pobedom nad Persijom obezbedio je izlaz na zapadne i južne obale Kaspijskog mora.
1805 - Rođen je francuski revolucionar Luj Ogist Blanki, osnivač i član tajnih revolucionarnih udruženja. Dva puta je osuđivan na smrt. Nazivali su ga ''Okovani Prometej'' jer je u tamnicama proveo 36 godina i pet meseci. Konspirativan rad, zavereničke grupe i oružani ustanak smatrao je jedinom taktikom proletarijata. Diktaturu proletarijata zamišljao je kao diktaturu male grupe profesionalnih revolucionara.
1828 - Rođen je francuski pisac Žil Vern, autor naučno-fantastičnih dela koja su često imala i vizionarsku notu. Napisao je 57 romana i mnogi su poslužili kao predložak za filmove. Dela: romani ''Put oko sveta za 80 dana'', ''20.000 milja pod morem'', ''Put na Mesec'', ''Put u središte Zemlje'', ''Carev glasnik'', ''Pet nedelja u balonu''.
1834 - Rođen je ruski hemičar Dmitrij Ivanovič Mendeljejev, otac moderne hemije, koji se među najistaknutije naučnike svih vremena uvrstio otkrićem opšteg zakona o periodičnosti hemijskih svojstava, prema kojem su svojstva hemijskih elemenata periodično zavisna od njihove atomske težine. Na osnovu tog zakona formulisao je Periodični sistem elemenata koji mu je omogućio da predvidi svojstva niza kasnije otkrivenih elemenata. Periodični sistem elemenata postao je osnova moderne nauke o strukturi materije. Njegova knjiga ''Osnovi hemije'' prevedena je na mnoge jezike, a u oko 500 radova obrađivao je sva područja hemije, pitanja fizike, mineralogije, filozofije, pedagogije, čak i slikarstva. Proučavao je razvoj industrije u Rusiji, naročito uglja, nafte i metala, prvi je preporučio podzemnu gasifikaciju uglja i hemijsku preradu nafte (sadašnja petrohemija). Bio je član Srpske kraljevske akademije.
1861 - Južne države SAD: Južna Karolina, Alabama, Luizijana, Misisipi, Teksas, Florida i Džordžija, odvojile su se od Unije i osnovale Konfederaciju država Amerike. Te države su se protivile oslobađanju crnih robova, ali i sve jačem ekonomskom uticaju industrijski razvijenog severa. Konfederaciji su se kasnije priključili Arkanzas, Virdžinija Severna Karolina i Tenesi. To je izazvalo Američki građanski rat, završen 1865. kapitulacijom Konfederacije (južnih država).
1904 - Japan je bez objave rata napao rusku flotu u Port Arturu, čime je počeo Rusko-japanski rat. Rusija se pokazala nemoćnom da se odupre borbenosti Japanaca. Pomorski poraz kod Cušime, revolucija koja je tada izbila u Petrogradu i pritisak Britanije, SAD i Francuske, primorali su je da 1905. mirom u Portsmautu preda Japanu južnu polovinu ostrva Sahalin, Kurilska ostrva i Port Artur sa okolinom. Prihvaćeno je i povlačenje iz Mandžurije i priznata je vlast Japana nad Korejom.
1917 - Započeo je dvodnevni zbor ustaničkih četa u selu Obilić u Pustoj Reci u Toplici, na jugu današnje centralne Srbije, na kojem je odlučeno da se podigne ustanak protiv bugarskih okupatora. Odluka za ustanak doneta je nakon što su bugarske okupacione vlasti započele nasilnu mobilizaciju srpskih mladića. Do kraja februara 1917. stvorena je velika slobodna teritorija sa središtem u Toplici. Ustanička vojska imala je oko 12.000 pripadnika, ali je Toplički ustanak osuđen na propast pošto je izostala očekivana pomoć sa Solunskog fronta. Bugari su prilikom gušenja ustanka, uz užasna zverstva, ubili oko 20.000 ljudi, mahom civila, uključujući mnoštvo žena i dece.
1924 - Gasna komora je prvi put upotrebljena za izvršenje smrtne kazne prilikom pogubljenja Gija Džoa u američkoj državi Nevada.
Drugi izvor tvrdi da je pogubljen Tong Li, član kineske bande osuđen zbog ubistva člana rivalske bande. Smrtonosni gas je u Nevadi usvojen još 1921. godine, kao humaniji način za izvršenje smrtne kazne, nasuprot do tada primenjivanim tradicionalnim tehnikama kao što su vešanje, streljanje ili električna stolica. Krajem 20. veka, ovaj oblik pogubljenja zamenjen je smrtonosnom injekcijom.
1925 - Rođen je američki filmski glumac Džek Lemon, podjednako sjajan u dramskim i komičnim ulogama. Filmovi: ''Mister Roberts'' (Oskar), ''Neki to vole vruće'', ''Apartman'', ''Spasite tigra'' (Oskar), ''Zatočenik Druge avenije'', ''Naslovna strana'', ''Kineski sindrom'', ''Nestao''.
1926 - Rođen Stevo Žigon, pozorišni, filmski i TV glumac i reditelj.
1928. - Škotski naučnik J. Blaird demonstrirao je kolor televizor.
1931 - Rođen je američki filmski glumac Džejms Bajron, poznat kao Džejms Din, simbol uznemirene i pobunjene mladosti posle Drugog svetskog rata. Tragičan kraj u automobilskoj nesreći 1955. u 24. godini doprineo da njegovo ime preraste u svojevrstan mit. Filmovi: ''Istočno od raja'', ''Buntovnik bez razloga'', ''Div''.
1936. - Održano je prvo takmičenje u ski skokovima.
1942. - U manastiru Ostrog skupština crnogorskih i bokeljskih patriota pozvala je u Drugom svetskom ratu sve rodoljube na jedinstvo u oružanoj borbi protiv fašističkih okupatora, bez obzira na ranije političke i partijske podele.
1950 - Američki biznismen Fran Maknamara pustio je u opticaj prvu kreditnu karticu, napravljenu od kartona, s natpisom ''Dajners klub''. U tadašnju Jugoslaviju kartice su stigle 1969. Prema procenama kreditne kartice se u savremenom svetu upotrebljavaju čak 25 puta svake sekunde.
1984 - U Sarajevu su otvorene 14. zimske Olimpijske igre - prve u Jugoslaviji, na njima su učestvovali sportisti iz 49 država. Na stadionu ''Koševo'' u Sarajevu u prisustvu 50.000 gledalaca otvorene su 14. zimske Olimpijske igre. Na prvim olimpijskim igrama održanim u Jugoslaviji učestvovali su sportisti iz 49 država, najveći broj u istoriji ZOI.
1998. - Prvi put u istoriji Olimpijade odigrana je utakmica u ženskom hokeju. Finska je pobedila Švedsku rezultatom 6:0.
-
Danas je 09. februar, 40. dan u godini. Do kraja godine ima 325 dana. Na današnji dan:
1540 - U Rudaj Fildsu kod Čestera u Engleskoj održana je prva zabeležena konjska trka.
1801 - Mirovnim ugovorom između Austrije i Napoleonove Francuske u Linevilu na severoistoku Francuske prestalo je da postoji Sveto rimsko carstvo, iako se car Franc II Habsburg odrekao titule rimskog cara nemačkog naroda pet godina kasnije.
1863. - Alenson Krejn (Alanson Crane) patentirao je aparat za gašenje požara.
1881. - U 59. godini života umro je Fjodor Mihailovič Dostojevski, velikan ruske i svetske realističke književnosti, verovatno jedan od najgenijalnijih duhova koje je dala svekolika književna istorija, tvorac dela čija je umetnička snaga do te mere impresivna da su mu se, hteli to ili ne, vraćali gotovo svi potonji literarni stvaraoci, a mnogi od njih, ne bez razloga, pred njim zanavek "bacali pero u trnje". Čini se, štaviše, da nikada nijedan književnik nije u tolikoj meri uticao na literaturu jednog vremena kao Dostojevski na literaturu XX veka, tj. na modernu književnost. U njemu su, manje ili više, nedostižan uzor videli bezmalo svi romansijeri minulog veka, među kojima su i oni vrhunski: Franc Kafka, Tomas Vulf, Andre Žid, Tomas Man, Virdžinija Vulf, Vilijem Fokner, Ernest Hemigvej, Žan Pol Sartr, Alber Kami... O stvaralaštvu Fjodora Dostojevskog pisali su ne samo slavni književni teoretičari, kao što su Leonid Grosman, Viktor Šklovski, Visarion Bjelinski, Lav Šestov, Mihail Bahtin, Berđajev, Jermilov, Lunčarski, Stejner, Đerđ Lukač, Hauzer i dr, već i sami pisci, među kojima su jedan Cvajg, Sartr, Kami. O njemu su razmišljali i Oskar Vajld, Alfred Adler, Andre Žid, Romen Rolan, Tomas Man... Rana dela Dostojevskog prožeta su odbranom otuđenja ljudske suštine "poniženih i uvređenih", a insiprisana socijalnim tragedijama malih ljudi. Kao učesnik utopijsko-socijalnog kružoka M. V. Petraševskog, uhapšen je i osuđen najpre na smrt, da bi zatim, u poslednjem času, carskim ukazom bio pomilovan i proteran na deset godina izgnanstva u Sibir. Dela nastala na robiji dočaravaju tešku tragiku ljudi koji svoje psihološke krize rešavaju ubistvom ili pobunom protiv sredine sa kojom su se sukobili, da bi na kraju, bar naoko, našli izlaz u hrišćanskom smirenju, krotkosti i unutrašnjem usavršavanju. Dubina psihologije, poniranje u podsvest, traganje za korenima ljudske tragike u čoveku - glavne su karakteristike dela Dostojevskog i osnovna preokupacija modernog romana. Dela: "Bedni ljudi", "Dvojnik", "Gazdarica", "Njetočka Nezvanova", "Slabo srce", "Pošten lopov", "Bele noći", "Poniženi i uvređeni", "Zabeleške iz podzemlja", "Zapisi iz mrtvog doma", "Zločin i kazna", "Kockar", "Idiot", "Zli dusi", "Mladić", "Krotka", "Braća Karamazovi"...
1883 - Nikola Tesla skicirao svoj prvi patent - asinhroni motor (motor sa naizmeničnom strujom).
1881 - Umro je ruski pisac Fjodor Mihajlovič Dostojevski. Jedan od najbitnijih stvaralaca u istoriji književnosti. Hapšen je kao učesnik utopijsko-socijalističkog kružooka Mihaila Petraševskog-Butaševiča zbog revolucionarnih planova i osuđen na smrt 1849. ali je kazna zamenjena progonstvom u Sibir, gde je proveo 10 godina (4 zatočen). Njegova rana dela (''Bedni ljudi'', ''Poniženi i uvređeni'') inspirisana su socijalnim tragedijama malih ljudi. Osnovne odlike njegove literature - psihološke analize, traganje za korenima ljudske tragike, fenomen religioznosti - glavna su preokupacija njegovih dela. Veoma je uticao na svetsku literaturu. Ostala dela: ''Zločin i kazna'', ''Braća Karamazovi'', ''Zli dusi'', ''Mladić''.
1895. - Morgan (W. G. Morgan) iz Masačusetsa izmislio je odbojku. Od kada je dobila obeležje nove sportske igre pa do I svetskog rata, igrala se samo u SAD, a dvadesetih godina XX veka proširila se i na ostale zemlje sveta. U Jugoslaviji se pojavila 1921. godine pri "Sokolu", a kao samostalan sport postoji tek posle II svetskog rata.
1917 - Zbog pokušaja bugarske vojske da izvrši mobilizaciju srpskih regruta u okupiranim oblastima u južnoj Srbiji u Prvom svetskom ratu, izbio je Toplički ustanak. Pored početnih uspeha i stvaranja slobodne teritorije sa sedištem u Toplici, ustanak je krajem marta ugušen. Bugari su za odmazdu pobili oko 20.000 ljudi, uključujući žene i decu i uništili nekoliko desetina sela između Prokuplja i Leskovca.
1934 - U Atini su Grčka, Rumunija, Turska i Kraljevina Jugoslavija potpisale Balkanski pakt radi očuvanja teritorijalnog poretka na Balkanu, suočenog s revizionističkom politikom zemalja poraženih u Prvom svetskom ratu, posebno Bugarske i Mađarske, koje je podržavala Italija. Pakt se raspao pod pritiskom Nemačke i praktično je rasturen pre izbijanja Drugog svetskog rata.
1922. - Pao je sneg na Havajima.
1923. - Počela je sa radom sovjetska aviokompanija "Aeroflot".
1934. - U Atini su Grčka, Jugoslavija, Rumunija i Turska potpisale Balkanski pakt radi očuvanja teritorijalnog poretka na Balkanu, suočenog s revizionističkom politikom zemalja poraženih u Prvom svetskom ratu, posebno Bugarske i Mađarske, koje je podržavala fašistička Italija. Pakt se raspao pod pritiskom nacističke Nemačke i praktično je rasturen pre izbijanja Drugog svetskog rata.
1945 - Ruski naučnik Selman Vaksman i njegov učenik Albert Šac otkrili streptomicin.
1945- Rođena je Mia Farou, američka filmska glumica. Glumila je u više od 40 filmova i osvojila je mnoge nagrade uključujući Zlatni globus. Poznata je i po svom neumornom humanitarnom radu kao Unicefova ambasadorka dobre volje. Magazin Tajm ju je 2008. godine stavio na listu najuticajnijih ljudi na svetu. Najpozanatiji filmovi su joj ''Rozmarina beba'' i ''Veliki Getzbi'', a televizijskoj publici poznata je iz serije ''Gradić Pejton''.
1953. - Svetska premijera TV serije "Supermen".
1957 - Umro je mađarski regent admiral Mikloš Horti de Nađbanja, koji je od 1920. do 1944. vladao sa zvaničnom titulom ''kraljevski regent Mađarske''. Mađarsku je uveo u Drugi svetski rat na strani Nemačke i učestvovao je u rasparčavanju Kraljevine Jugoslavije. Njegove trupe izvršile su neke masovne zločine, najviše na jugu Bačke u Šajkaškoj i u Novom Sadu, nad srpskim civilima. Kao admiral, pred kraj Prvog svetskog rata postao je komandant austrougarske flote i 1918. je ugušio pobunu mornara u Boki Kotorskoj, a 1919. u Mađarskoj je predvodio gušenje komunističke pobune, koju je vodio Bela Kun. Posle drugog svetskog rata utočište mu je pružila Salazarova Portugalija, gde je i umro. Jugoslavija ga je proglasila ratnim zločincem, ali nikada nije izveden na sud.
1958. - Počeo je da radi Drugi program Radio Beograda.
1964. - Zatvorene su IX Zimske olimpijske igre u Inzbruku, Austrija.
1969. - Prvi komercijalni let najvećim avionom na svetu - "boingom 727".
1971. - Apolo 14 vratio se na Zemlju.
1977 - Umro je ruski konstruktor aviona Sergej Vladimirovič Iljušin, koji je tokom tri decenije konstruisao više od 50 tipova aviona. Posebno je poznat po oklopnom jurišnom avionu ''Il-2'' za potrebe sovjetskog ratnog vazduhoplovstva u Drugom svetskom ratu i putničkim avionima konstruisanim posle rata (''Il-12'', ''Il-18'', ''Il-62'', ''Il-86'').
1985. - Madonin album "Like a virgin" ostao je na prvom mestu američke top-liste ukupno tri nedelje.
1995. - Irina Privalova obara svetski rekord za žene u trci na 50 metara (5,96 sekundi).
1997. - 167. epizoda "Simpsonovih" obara rekord kao najduže emitovan dugometražni crtać u istoriji crtanih filmova.
2002. - Otvorene su XIX zimske olimpijske igre u Solt Lejk Sitiju.
2005. - Umro Milovan Ilić Minima, TV legenda kakva još dugo neće da se pojavi na našim prostorima, legende čije su emisije bile višestruko bolje od sličnih današnjih, iza koga su ostale kultna radio emisija Tup-tup, legendarna tv emisija Minimaksovizija, nekoliko knjiga aforizama i pesama…
2008 - Turska skupština usvojila je, velikom većinom, ustavne promene kojima se ukida zabrana nošenja feredža na državnim univerzitetima. Na taj način prekinuta je tradicija strogog sekularizma koju je u tursku politiku odlučno uveo Kemal Ataturk. Obraćajući se poslanicima nakon završetka glasanja, predsednik turske skupštine Koksal Toplan naglasio je da je to čin ''za dobro Turske u duhu tolerancije i pomirenja''.
-
Danas je 10. februar, 41. dan u godini. Do kraja godine ima 324 dana. Na današnji dan:
1258 - Tamerlan je zauzeo Bagdad. Mongoli su tada razorili drevni grad i ubijeno je oko 10.000 žitelja.
1755 - Umro je francuski politički mislilac Šarl Monteskje, s Volterom, Rusoom i Denijem Didroom vesnik Francuske revolucije. U alegoriji "Persijska pisma" naslikao je francusko društvo 18. veka kao istočnjačku despotiju, a u najznačajnijem delu "Duh zakona" razvio je teoriju o podeli vlasti na zakonodavnu, izvršnu i sudsku - koja je postala temelj modernih političkih koncepata.
1763 - Završen je Sedmogodišnji rat, potpisivanjem mira u Parizu, prema čijim se odredbama Francuska gotovo sasvim povukla iz Indije a Velikoj Britaniji je prepustila i Kanadu i teritorije istočno od Misisipija i Floride. Španija je dobila Luizijanu i Kubu, a Pruska je zadržala Šleziju, koju je otela od Austrije.
1837 - Umro je (poginuo u dvoboju) ruski pisac Aleksandar Sergejevič Puškin, začetnik ruskog realizma i jedan od najvećih liričara svetske književnosti. Umro je od posledica ranjavanja dva dana ranije u dvoboju s jednim francuskim avanturistom. Poreklom iz stare, ali osiromašene plemićke porodice, pesnik buntovnog duha, često na udaru cenzora, zbog čega je bio prognan iz prestonice na jug Rusije. Nasilnoj smrti pesnika u 38. godini života prethodile su spletke najviših krugova ruskog društva. Dela: romani u stihovima "Evgenije Onjegin", "Grof Nulin", "Kućica u Kolomni", drame "Boris Godunov", "Rusalka", prozna dela "Pikova dama", "Kapetanova kći", "Egipatske noći", "Pripovetke pokojnog Ivana Petroviča Belkina", male tragedije u stihovima "Gozba za vreme kuge", "Vitez-tvrdica", "Kameni gost", "Mocart i Salijeri", poeme "Cigani", "Poltava", "Bronzani konjanik", "Gavrilijada", "Ruslan i Ljudmila", "Kavkaski zarobljenik", bajke u stihovima "Bajka o caru Saltanu", "Bajka o ribaru i ribici", "Bajka o popu i sluzi njegovom Baldi".
1878 - Rođen je srpski pisac Vasa Stajić, filozof, istoričar, istaknuti srpski kulturni i nacionalni radnik. Bio je predsednik Matice srpske i izdavač više časopisa. Studirao je prava, a potom filozofiju u Budimpešti, Parizu i Lajpcigu, a diplomirao je 1902. u Budimpešti. Predvodio je Reformistički srpski nacionalni pokret mlade vojvođanske inteligencije. Izdavao je časopise "Novi Srbin" i "Prosveta". Izvesno vreme bio je sekretar Matice srpske i urednik "Letopisa" (1921. i 1936.). Napisao je preko 20 knjiga od kojih su najpoznatije "Novosadske biografije" i "Velikokikindski dištrikt". Autor je i preko 100 naučno-stručnih rasprava. Posle Drugog svetskog rata izabran je za doživotnog predsednika Matice srpske. Objavio je više knjiga arhivske građe iz istorije Novog Sada kao i monografije o Svetozaru Miletiću i Jovanu Jovanoviću Zmaju. Jedan je od osnivača, 1923. Novosadske podružnice Srpskog planinarskog društa, koja 1924. postaje Planinarsko društvo Fruška gora. Dosledno se, čitavog života, zalagao za svakovrsnu saradnju Srba i Mađara.
1890 - Rođen je ruski pisac Boris Leonidovič Pasternak, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1958. oštar kritičar boljševizma. Odrastao je u intelektualnoj sredini. Uprkos bliskosti sa futuristima nije prihvatio njihovu revolucionarnu angažovanost. Bio je opčinjen Hristovim putem stradanja i žrtve, ali i temama prve i druge ruske revolucije. Zbirke pesama "Iznad barijera" i "Brat moj - život" donele su mu svrstavanje među klasike evropske poezije 20. veka. Najveći uspeh kod publike i književne kritike doneo mu je roman "Doktor Živago", objavljen u inostranstvu, posle čega su ga izbacili iz ruskog Saveza pisaca. U Sovjetskom Savezu je "Doktor Živago" štampan tek 1988. Iskazao se i kao teoretičar književnosti i sjajan prevodilac Šekspira, Getea, Petefija i gruzijskih pesnika. Njegova filozofska lirika snažno je uticala na mnoge ruske, evropske i američke pesnike. Ostala dela: roman u stihovima "Spektorski", zbirke pesama i poeme "Blizanac u oblacima".
1898 - Rođen je nemački pisac Bertold Fridrih Breht, jedan od najvećih dramskih autora i teoretičara pozorišta 20. veka. Svetsku slavu stekao je "Prosjačkom operom", za koju je muziku napisao nemački kompozitor Kurt Vajl koji je, kao i Breht, 1933. napustio Nemačku po dolasku nacista na vlast. Vratio se 1948. i nastanio u Istočnom Berlinu, gde je 1949. osnovao "Berlinski ansambl", jedno od najčuvenijih pozorišta u svetu. Dela: drame "Uspon i pad grada Mahagonija", "Izuzetak i pravilo", "Sveta Jovanka iz klanica".
1901 - Umro je srpski kralj Milan Obrenović. Tokom njegove vladavine Srbija je stekla međunarodno priznanje kao nezavisna država i ponovo je postala kraljevstvo. Postao je knez 1868. posle ubistva kneza Mihaila Obrenovića. Pod pritiskom javnog mnjenja objavio je 1876. rat Turskoj, koji je 1877. neuspešno okončan. Iste godine je pod uticajem Rusije ponovo zaratio s Turskom, ovog puta uspešno, pa je Srbiji 1878. na Berlinskom kongresu priznata puna suverenost, kao i oslobođenje Vranjskog, Niškog, Pirotskog i Topličkog okruga. Zbog ruske podrške Bugarskoj i Sanstefanskog ugovora na štetu Srbije, što je poništeno Berlinskim kongresom, oslonio se na Austro-Ugarsku, s kojom je 1881. zaključio "Tajnu konvenciju". Beč je zauzvrat garantovao pomoć za širenje Srbije ka jugu. Ispostavilo se da je sporazum sa Austrijom, iako veoma nepopularan, omogućio Srbiji više decenija sveukupnog napretka i stabilnosti. Uzdigao je 1882. Srbiju na rang kraljevstva. Ugušio je 1883. Timočku bunu koju su podigli neodgovorni ultralevičarski elementi, protiveći se reformi Vojske, a upravo vojno ustrojstvo koje je uspostavio kralj Milan dalo je sjajne rezultate tokom ratova 1912-18 (po mišljenju Slobodana Jovanovića). Neuspešno je ratovao protiv Bugarske 1885. pošto je Bugarska pripajanjem Istočne Rumelije narušila Berlinski ugovor. Godine 1889. abdicirao je u korist maloletnog sina Aleksandra, zbog neslaganja sa ustavom iz 1888. Bio je mecena u oblasti umetnosti i u periodu njegove vladavine izgrađeno je mnogo i uspostavljene su institucije od ogromnog značaja za srpsku kulturu, poput Srpske kraljevske akademije. Umro je u Beču 1901. i sahranjen je u manastiru Krušedol.
1912 - Umro je engleski hirurg Džozef Lister, osnivač antiseptičke medicine, koji je 1867. prvi uveo antisepsu u hirurgiju.
1923 - Umro je nemački fizičar Vilhelm Konrad Rendgen, koji je 1895. otkrio "iks-zrake", dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1901. "Iks-zraci", elektromagnetski talasi dužine od milionitog do milijarditog dela santimetra njemu u čast nazvani su "rendgenski zraci". Primenjuju se u medicini za dubinsko snimanje organa i za zračenja, ali pošto izazivaju štetne promene u strukturi tkiva kroz koja prodiru, potiskuju ih druge metode lečenja i uspostavljanja dijagnoze. Koriste se i za identifikovanje hemijskih elemenata i za strukturnu analizu raznih supstanci.
1942 - Glen Miler, čuveni američki džez muzičar postao je prvi vlasnik "zlatne ploče" - pošto je prodao milion primeraka pesme "Ćattanooga".
1947 - U Parizu je potpisan mirovni ugovor zemalja pobednica u Drugom svetskom ratu i Italije, Mađarske, Rumunije, Bugarske i Finske. Jugoslaviji je dodeljen grad Zadar, poluostrvo Istra i ostrva Cres, Lošinj i Lastovo, Italiji je dat manji ustupak u zoni Gorice, a Trst i teritorija oko njega dobili su specijalni status. Ministri spoljnih poslova velikih sila utvrdili su 1946. u Njujorku status Slobodne teritorije Trsta, koja je trebalo da nastane spajanjem zone "A" pod okupacijom angloameričkih snaga i zone "B" pod jugoslovenskom vojnom upravom. Dogovoreno je da pre toga Savet bezbednosti UN postavi guvernera u dogovoru sa italijanskom i jugoslovenskom vladom, što nikad nije učinjeno. Kriza je završena 1954. pripajanjem zone "A" (grad Trst) Italiji a zone "B" Jugoslaviji.
1979 - Umro je Edvard Kardelj, dugogodišnji funkcioner iz vremena SFRJ i jedan od najbližih saradnika Josipa Broza Tita, teoretičar samoupravljanja. Važio je za velikog intelektualca unutar KPJ/SKJ. Bio je veoma plodan autor.
1996 - Kompjuter nazvan "Duboko plavo" ušao je u šahovsku istoriju pobedom nad svetskim prvakom Garijem Kasparovom.
1998 - Umro je Moris Šuman, tvorac projekta unije evropskih država, poznate kao "Šumanov plan", svojevremno šef francuske diplomatije.
2004 - Francuska skupština zabranila je u državnim školama isticanje verske pripadnosti, uključujući nošenje odeće koja označava religijsko uverenje.
2005 - Umro je američki pisac Artur Miler, jedan od najznačajnijih dramskih pisaca 20. veka. Najpoznatiji je po drami "Smrt trgovačkog putnika", koju je napisao u 33. godini i za koju je 1949. dobio Pulicerovu nagradu. Dela: drame "Svi moji sinovi", "Smrt trgovačkog putnika", "Veštice iz Salema", "Pogled sa mosta", "Posle pada", "Događaj u Višiju", "Cena".
2005 - U Saudijskoj Arabiji održani su lokalni izbori, prvi u istoriji te islamske apsolutne monarhije, a pravo glasa su imali muškarci stariji od 20 godina.
2006 - Umro je francuski farmaceut i hemičar Pjer Potije, rukovodilac istraživanja koja su rezultirala proizvodnjom jednog od najkorišćenijih antikancerogenih lekova na svetu - "taksotera". Suština njegovog istraživanja sastojala se u imitiranju prirodnog procesa sinteze u biljkama, uz pomoć kojeg one proizvode lekovite supstance.